Thanh toán số/thanh toán điện tử hiểu đơn giản là thanh toán mà không dùng
tiền mặt, được tiến hành thông qua các công cụ thanh toán chỉ với một vài thao tác đơn giản. Công cụ sử dụng để thanh toán điện tử là: Thẻ/tài khoản ngân hàng, điện thoại thông minh có cài đặt ứng dụng của ngân hàng mở tài khoản, ví điện tử, ...
Mỗi người dân đều có thể tiến hành giao dịch và thanh toán, chuyển, nhận tiền
trên môi trường mạng. Và thuận lợi nhất nếu thanh toán được qua điện thoại di động.
Các lợi ích dễ dàng nhận thấy của thanh toán số bao gồm:
► Giao dịch tiện lợi.
► Giao dịch nhanh chóng.
► Giao dịch an toàn, bảo mật, tránh các rủi ro của giao dịch tiền mặt.
► Dễ dàng quản lý chi tiêu.
► Thanh toán linh hoạt.
Để thấy rõ lợi ích của hoạt động thanh toán số mang lại, chúng ta tiếp cận ngay từ
việc ứng dụng thanh toán số vào các dịch vụ cơ bản nhất của người dân như sau:
Thanh toán học phí không dùng tiền mặt:
Cảnh tượng/tình trạng thường diễn ra là: hàng tháng, phụ huynh học sinh phải
“chầu chực”, tranh thủ giờ đưa đón để đóng tiền học cho con do nhà trường quy định đóng tiền vào một ngày và khung giờ cụ thể. Rồi phải chuẩn bị sẵn tiền lẻ theo thông báo của trường; Xếp hàng, đợi, nộp tiền mặt và ký nộp. Cũng có nhiều phụ huynh bận rộn mà quên đóng học phí, thậm chí có trường còn phạt chậm đóng.
Giờ đây, áp dụng thanh toán học phí không dùng tiền mặt, việc thu – nộp học phí trở nên tiện lợi, đơn giản, nhanh chóng, mọi lúc mọi nơi, phụ huynh ngồi làm việc ở cơ quan chỉ cần bằng vài thao tác trên điện thoại hoặc máy tính là thanh toán được tất cả các khoản phí, học phí cho con trong vòng chưa đến 3 phút.
Hạn chế các tình huống xấu do sử dụng tiền mặt có thể phát sinh.
Những lợi ích khác như: Thầy, cô giáo không phải kiêm nhiệm việc nhắc nhở và
thu học phí của học sinh hằng tháng; nhà trường giảm áp lực về nhân sự và thời gian sau mỗi đợt thu học phí; phụ huynh cũng tiết kiệm được thời gian và công sức vì không phải trực tiếp đến trường vào những ngày quy định để đóng học phí và các khoản khác. Chưa kể các bậc cha mẹ cũng quản lý được việc sử dụng tiền của con em; hạn chế việc học sinh sử dụng tiền mặt để chơi game ở các tiệm net, mua quà vặt,hàng rong trước cổng trường....
Hiện nay, nhiều ngân hàng Việt Nam đã triển khai các dịch vụ ngân hàng số, thanh
toán không dùng tiền mặt, từ thành thị tới nông thôn. Nổi bật nhất là nhóm các ngân hàng Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB Bank. Các dịch vụ và tiện ích:
- Mobile banking với các Apps được cài đặt trên điện thoại thông minh, Thanh
toán bằng mã QRCode.
- Liên kết với các ví điện tử (momo, Grappay, ZaloPay, ViettelPay, ...) thực hiện
thanh toán trực tuyến;
- Các dịch vụ ngân hàng khác không cần giấy tờ, không cần chữ ký và không cần chi nhánh, hỗ trợ khách hàng bằng công nghệ AI, tự động. Hiểu một cách đơn giản các dịch vụ số của ngân hàng là: với 1 chiếc điện thoại di
động thông minh, được cài đặt ứng dụng di động của ngân hàng thì người dùng sẽ dễdàng thao tác thực hiện các dịch vụ ngân hàng như: mở tài khoản, chuyển tiền, nạp tiền, thanh toán, gửi tiết kiệm, ... mà không phải tới quầy/trụ sở/địa điểm giao dịch của ngân hàng, không phải ký giấy tờ. Các giao dịch thực hiện trên điện thoại di động nhanh chóng chỉ với vài thao tác đơn giản, hoàn toàn bảo mật.
Giờ đây, chỉ với 1 tài khoản ngân hàng và điện thoại thông minh cài đặt sẵn ứng
dụng ngân hàng điện tử của ngân hàng mà người đó mở tài khoản, chỉ với 1 ví điện tử liên kết với tài khoản ngân hàng. Thậm chí là chỉ với chiếc điện thoại “cục gạch” là đã giải quyết được tất cả các vấn đề bất tiện trong thanh toán viện phí nói trên.
Nhiều bệnh viện đã và đang triển khai các phương thức thanh toán điện tử đối với viện phí nhằm giảm bớt thủ tục và thời gian chờ đợi cho người dân.
Các phương thức thanh toán viện phí không dùng tiền mặt hiện nay rất đa dạng
cho người dân lựa chọn:
Mobile Money
Mobile Money là một tài khoản chứa tiền, gắn liền với số thuê bao di động của
người dùng. Số tiền trong tài khoản Mobile Money sẽ tách biệt với tài khoản viễn thông (số tiền hiện có trong thuê bao di động dùng để gọi điện, nhắn tin, mua gói cước...). Hiện tại ở Việt Nam có ba nhà cung cấp dịch vụ Mobile Money là: Viettel, MobiFone và Vinaphone. Người dùng đăng ký tài khoản Mobile Money bằng cách bấm gọi tới số đăng ký của nhà mạng và làm theo các bước hướng dẫn. Để nạp tiền vào tài khoản Mobile Money, khách hàng có thể đến điểm giao dịch của nhà mạng; nạp từ ví điện tử, chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng sang. Mỗi tài khoản Mobile Money không được dùng quá 10 triệu đồng/tháng. Người dân có thể thanh toán các dịch vụ viễn thông, điện, nước, học phí, y tế, dịch vụ hành chính công và thanh toán mã QR => số tiền này rất phù hợp, tiện lợi để thanh toán các giao dịch hàng ngày của người dân, đặc biệt là người dân nông thôn với thu nhập không cao.
Lợi ích mang lại Nếu người dân không có tài khoản ngân hàng để chuyển khoản, để quẹt thẻ, Internet banking thì sao? Hoặc thậm chí là: “Thiếu tiền thì đi vay chứ mở tài khoản, già rồi không biết dùng” hoặc “Những rắc rối liên quan đến bảo mật, nhớ cả số tài khoản, mật khẩu nên không muốn mở tài khoản”!
Mobile money (tiền di động) sẽ là tương lai cho người dân tham gia vào việc
thanh toán không dùng tiền mặt, giải quyết tất cả những vấn đề trên. Nếu như thanh toán điện tử bằng tài khoản ngân hàng hay ví điện tử thì phải cài trên smartphone Mobile money thì dùng “cục gạch” vẫn sử dụng được. Ví điện tử thì phải liên kết với 1 tài khoản ngân hàng, Mobile money thì không.
Khi nhắc đến chuyển đổi số, người ta thường nghĩ đến các công ty công nghệ,
các đô thị hiện đại, vùng nông thôn hiếm khi được nhắc đến. Nhưng với dịch vụ tiền di động Mobile Money, “cánh tay” chuyển đổi số sẽ dễ dàng được kéo dài đến từng người dân dù ở bất kỳ nơi đâu của Việt Nam. Người dân nông thôn ở các thôn, bản, làng, xã sẽ được trải nghiệm thanh toán không tiền mặt và dần tham gia các dịch vụthương mại điện tử, tiến tới số hóa nhiều hoạt động thường nhật.